سینوزیت حاد، یک التهاب ناگهانی و کوتاه‌مدت سینوس‌ها است که گاهی در پی یک سرماخوردگی یا عفونت ویروسی رخ می‌دهد. اگرچه اغلب موارد خودبه‌خودی بهبود می‌یابند، درک علائم، علل و روش‌های درمانی می‌تواند به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض آن کمک کند. این مقاله به بررسی جامع سینوزیت حاد، از علائم و علل گرفته تا روش‌های تشخیص و درمان مؤثر می‌پردازد.
سینوزیت چرکی حاد
علل شایع سینوزیت حاد
سینوس‌ها حفره‌های پر از هوا در استخوان‌های صورت و جمجمه هستند که از طریق مجراهایی به بینی متصل می‌شوند. التهاب و انسداد این مجراها، زمینه‌ساز سینوزیت حاد میشود. مهم‌ترین علل عبارتند از:
- عفونت‌های ویروسی: سرماخوردگی و آنفولانزا شایع‌ترین علل سینوزیت حاد هستند. ویروس‌ها می‌توانند باعث التهاب و تورم غشاهای مخاطی سینوس‌ها شوند.
- عفونت‌های باکتریایی: در برخی موارد، عفونت‌های باکتریایی می‌توانند به دنبال عفونت‌های ویروسی ایجاد شوند و باعث سینوزیت باکتریایی شوند.
- آلرژی: آلرژی‌ها می‌توانند باعث التهاب و تورم غشاهای مخاطی بینی و سینوس‌ها شوند و خطر ابتلا به سینوزیت را افزایش دهند.
- پولیپ بینی: پولیپ‌های بینی توده‌های غیرسرطانی هستند که می‌توانند در بینی و سینوس‌ها رشد کنند و مجراهای سینوسی را مسدود کنند.
- انحراف تیغه بینی: انحراف تیغه بینی می‌تواند جریان هوا را در بینی مختل کند و خطر ابتلا به سینوزیت را افزایش دهد.
- ضعف سیستم ایمنی: ضعف سیستم ایمنی بدن می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌های سینوسی کند.
- آلاینده‌های محیطی: قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی مانند دود سیگار و آلودگی هوا می‌تواند باعث تحریک و التهاب سینوس‌ها شود.
برای مشاوره رایگان با دکتر فرشید صفدریان بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در قزوین تماس بگیرید.
علائم هشدار دهنده سینوزیت حاد چیست؟
علائم سینوزیت حاد درمواقعی پس از یک سرماخوردگی ایجاد می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- گرفتگی بینی: اگر فرد احساس انسداد و گرفتگی در بینی که تنفس را دشوار میکند دارد اولین موضوعی که به آن باید فکر کند، سینوزیت حاد است.
- ترشحات بینی: ترشحات غلیظ و زرد یا سبز رنگ از بینی که معمولا باعث آبریزش بینی میشود. بیمار باید مرتب در حال تمیز کردن بینی خود باشد.
- درد صورت: احساس درد، فشار یا حساسیت در صورت، به ویژه در اطراف بینی، چشم‌ها و پیشانی.
- سردرد: سردرد که بیشتر اوقات در پیشانی یا اطراف چشم‌ها احساس میشود. حتی وقتی به محیط اطراف و یا دیدن هر نوع اسکرینی، باعث تشدید این درد میشود.
- تب: تب خفیف یا متوسط. گاهی دمای بدن که به عدد 37.5 رسید و علائم های دیگر را هم داشتید بدون شک متوجه مشکلی از جانب سینوس ها باشید.
- سرفه: سرفه که ممکن است در شب بدتر شود. و باعث بیدار شدن فرد از خواب و یا گاهی بر اثر فشار بیش از حد سرفه، فرد احساس تنگ نفسی کند.
- خستگی: احساس خستگی و ضعف و بی حالی و تمایل داشته باشد بیشتر در رختخواب به سر ببرد. تمایل نداشته باشد به آسان ترین کارها، ممکن است علت آن سینوزیت حاد باشد.
- کاهش حس بویایی: کاهش یا از دست دادن حس بویایی. این علاِئم ممکن است شبیه به علائم سرماخوردگی باشد. اما جالب است بدانید، چنین مواردی برای عفونت سینوس ها است.
- دندان درد: درد در دندان‌های بالایی. و یا احساس تیر کشیدن های شدید در فک و دندان ها می‌تواند از جمله موارد مربوط به سینوس حاد باشد.
بیشتر بخوانید: عمل بینی
چگونه سینوزیت حاد تشخیص داده میشود؟
تشخیص سینوزیت حاد معمولاً بر اساس شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام میشود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های اضافی مانند سی‌تی‌اسکن سینوس‌ها یا اندوسکوپی بینی باشد.
روش‌های درمان سینوزیت حاد
درمان سینوزیت حاد به علت و شدت علائم بستگی دارد. بسیاری از موارد با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه بهبود می‌یابند. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک یا سایر داروها باشد.
بیشتر بخوانید: گرفتگی بینی بعد از جر
درمان‌های خانگی
- استراحت: استراحت کافی به بدن کمک میکند تا با عفونت مبارزه کند.
- نوشیدن مایعات فراوان: نوشیدن مایعات فراوان به رقیق شدن ترشحات بینی و سینوس‌ها کمک میکند.
- شستشوی بینی با سرم نمکی: شستشوی بینی با سرم نمکی به پاکسازی مجراهای بینی و سینوس‌ها از ترشحات و آلودگی‌ها کمک میکند.
- استفاده از بخور: استنشاق بخار آب گرم به تسکین گرفتگی بینی و درد صورت کمک میکند.
- کمپرس گرم: قرار دادن کمپرس گرم روی صورت به تسکین درد و فشار سینوس‌ها کمک میکند.
داروهای بدون نسخه
- ضد دردها: داروهای ضد درد مانند استامینوفن و ایبوپروفن به تسکین درد و کاهش تب کمک می‌کنند.
- ضد احتقان‌ها: داروهای ضد احتقان به باز کردن مجراهای بینی و سینوس‌ها کمک می‌کنند. (توجه: مصرف طولانی مدت ضد احتقان‌ها توصیه نمی‌شود.)
- آنتی‌هیستامین‌ها: آنتی‌هیستامین‌ها به کاهش التهاب و آلرژی کمک می‌کنند.
داروهای تجویزی
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که سینوزیت ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدهای بینی به کاهش التهاب و تورم غشاهای مخاطی بینی و سینوس‌ها کمک می‌کنند.
جراحی سینوس
در موارد مزمن و مقاوم به درمان، ممکن است نیاز به جراحی سینوس باشد. جراحی سینوس به منظور باز کردن مجراهای سینوس انجام میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید به پزشک مراجعه کرد:
- علائم شدید و غیرقابل تحمل
- عدم بهبود علائم پس از 7 تا 10 روز
- تب بالا (بالای 38.5 درجه سانتی گراد)
- تغییر در بینایی یا دوبینی – سفتی گردن
- تورم و قرمزی در اطراف چشم‌ها
- سردرد شدید و غیرقابل تحمل
- ضعف سیستم ایمنی
پیشگیری از سینوزیت حاد
- رعایت بهداشت: شستن مرتب دست‌ها به جلوگیری از انتشار ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک میکند.
- اجتناب از دود سیگار: دود سیگار می‌تواند باعث تحریک و التهاب سینوس‌ها شود.
- واکسیناسیون: واکسیناسیون آنفولانزا و پنوموکوک می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌های تنفسی کمک کند.
- مدیریت آلرژی: مدیریت آلرژی‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و تورم غشاهای مخاطی بینی و سینوس‌ها کمک کند.
- استفاده از دستگاه بخور: استفاده از دستگاه بخور در خانه به مرطوب نگه داشتن مجراهای بینی و سینوس‌ها کمک میکند.
نکته مهم: این مقاله صرفاً برای اطلاع‌رسانی است و نمی‌تواند جایگزین مشاوره پزشکی شود. در صورت ابتلا به سینوزیت حاد، می‌توانید به دکتر فرشید صفدریان جراح گوش، حلق و بینی – فلوشیپ راینولوژی مراجعه کنید.
با آگاهی از علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان سینوزیت حاد، می‌توانید به سرعت برای درمان اقدام کرده و از بروز عوارض
سینوزیت حاد در کودکان
سینوزیت حاد در کودکان می‌تواند علائم متفاوتی نسبت به بزرگسالان داشته باشد و تشخیص آن گاهی دشوارتر است. کودکان بیشتر مستعد ابتلا به سینوزیت هستند، زیرا سیستم ایمنی آن‌ها هنوز در حال تکامل است و مجراهای سینوسی آن‌ها کوچکتر است.
علائم سینوزیت حاد در کودکان
علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، کودکان ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- تحریک پذیری و بی‌قراری: کودک ممکن است به دلیل درد و ناراحتی ناشی از سینوزیت، تحریک پذیر و بی‌قرار باشد.
- مشکل در شیر خوردن یا غذا خوردن: گرفتگی بینی و درد صورت می‌تواند باعث شود کودک در شیر خوردن یا غذا خوردن مشکل داشته باشد.
- استفراغ: در برخی موارد، کودک ممکن است به دلیل تجمع ترشحات در گلو استفراغ کند. و یا حالت تهوع داشته باشد
- سرفه شدید شبانه: سرفه در کودکان مبتلا به سینوزیت بیشتر اوقات در شب بدتر میشود. و معمولا او را از خواب بیدار میکند. و یا خواب نا آرام برایش می‌آورد
- تورم اطراف چشم‌ها: تورم اطراف چشم‌ها می‌تواند نشانه‌ای از گسترش عفونت به بافت‌های اطراف سینوس‌ها باشد.
تشخیص سینوزیت حاد در کودکان
تشخیص سینوزیت حاد در کودکان بر اساس شرح حال، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم، انجام آزمایش‌های اضافی مانند رادیوگرافی یا سی‌تی‌اسکن انجام میشود.
بیشتر بخوانید: گرفتگی بینی بعد از عمل
درمان سینوزیت حاد در کودکان
درمان سینوزیت حاد در کودکان مشابه بزرگسالان است و شامل درمان‌های خانگی، داروهای بدون نسخه و در صورت لزوم، داروهای تجویزی میشود.
- درمان‌های خانگی:
- شستشوی بینی با سرم نمکی: شستشوی بینی با سرم نمکی برای کودکان باید با احتیاط انجام شود و از سرنگ یا قطره چکان مخصوص استفاده شود.
- استفاده از دستگاه بخور سرد: استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق کودک به مرطوب نگه داشتن هوا و کاهش گرفتگی بینی کمک میکند.
- بالا نگه داشتن سر کودک هنگام خواب: بالا نگه داشتن سر کودک هنگام خواب به کاهش فشار روی سینوس‌ها کمک میکند.
- داروهای بدون نسخه:
- استامینوفن یا ایبوپروفن: برای کاهش درد و تب می‌توان از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد.
- قطره‌های ضد احتقان بینی: استفاده از قطره‌های ضد احتقان بینی برای کودکان باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
- داروهای تجویزی:
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت ابتلا به سینوزیت باکتریایی، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- کورتیکواستروئیدهای بینی: کورتیکواستروئیدهای بینی ممکن است برای کاهش التهاب سینوس‌ها تجویز شوند.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در کودک، باید به پزشک مراجعه کرد:
- تب بالای 39 درجه سانتیگراد
- تورم و قرمزی اطراف چشم‌ها
- سفتی گردن
- سردرد شدید
- تغییر در سطح هوشیاری
- عدم بهبود
- علائم پس از چند روز
- مشکل در تنفس
هرگز به کودک خود داروهای بدون نسخه را بدون مشورت با پزشک ندهید. از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید.در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی در کودک خود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض سینوزیت حاد
در صورت عدم درمان مناسب، سینوزیت حاد می‌تواند منجر به عوارضی مانند موارد زیر شود:
- سینوزیت مزمن: التهاب طولانی مدت سینوس‌ها
- عفونت چشم: گسترش عفونت به بافت‌های اطراف چشم
- مننژیت: عفونت غشاهای مغزی
- آبسه مغزی: تجمع چرک در مغز
نتیجه گیری
در مجموع، سینوزیت حاد یک بیماری التهابی شایع است که با علائم آزاردهنده‌ای نظیر گرفتگی بینی، درد صورت و سردرد همراه است. درک علل، علائم و روش‌های درمانی این بیماری، از جمله درمان‌های خانگی، دارویی و در موارد خاص جراحی، به افراد کمک میکند تا با آگاهی بیشتری به مقابله با آن بپردازند. توجه به توصیه‌های پزشکی، مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم شدید یا عدم بهبودی و رعایت نکات پیشگیری‌کننده، نقش مهمی در کاهش طول دوره بیماری و جلوگیری از عوارض احتمالی آن ایفا میکند، به ویژه در کودکان که نیازمند توجه و مراقبت‌های ویژه هستند.