گرفتگی بینی پس از جراحی، یکی از عوارض شایع و موقتی است که می‌تواند تجربه بهبودی را برای بیمار چالش‌برانگیز کند. این حالت اغلب ناشی از التهاب بافت‌ها، تجمع ترشحات یا قرارگیری تامپون‌ها در حفره بینی است و بخشی طبیعی از روند ترمیم به شمار می‌رود. شناخت علل و راه‌های مدیریت این گرفتگی، به کاهش ناراحتی و تسریع بهبودی کمک قابل توجهی می‌کند.
گرفتگی بینی بعد از جراحی چه عللی دارد؟
گرفتگی بینی بعد از جراحی معمولا به دلیل التهاب و تورم بافت‌های داخلی بینی رخ می‌دهد که واکنشی طبیعی به فرآیند ترمیم بدن است. همچنین، وجود ترشحات مخاطی، لخته‌های خون، یا قرارگیری تامپون‌ها و پانسمان‌های داخلی می‌تواند عبور هوا را محدود کرده و احساس گرفتگی ایجاد کند. در برخی موارد، تغییرات ساختاری ایجاد شده در حین جراحی بینی نیز ممکن است موقتا باعث انسداد نسبی مجاری بینی شود. این علائم معمولا با گذشت زمان و بهبود بافت‌ها کاهش می‌یابد.
در صورتی که گرفتگی بینی بیش از حد طولانی شد یا با علائمی مانند تب، ترشحات بدبو یا درد شدید همراه بود، لازم است بیمار فورا با پزشک خود مشورت کند. به‌طور کلی، آگاهی و صبوری در دوران نقاهت، کلید عبور ایمن و موفق از این مرحله موقت اما گاه آزاردهنده است.
برای مشاوره رایگان با دکتر فرشید صفدریان بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در قزوین تماس بگیرید.
چه مدت طول می کشد تا گرفتگی بینی بعد از جراحی برطرف شود؟
مدت زمان برطرف شدن گرفتگی بینی پس از جراحی به نوع عمل انجام‌شده، شرایط بدنی فرد و میزان مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. در اغلب موارد، گرفتگی بینی در هفته اول به دلیل وجود تامپون، پانسمان داخلی یا تورم بافت‌ها شدیدتر است و به تدریج با برداشتن این موارد و کاهش التهاب، بهبود می‌یابد. معمولاً تا ۲ تا ۳ هفته پس از جراحی، بیشتر بیماران احساس تنفس بهتری دارند، اما در برخی موارد تورم داخلی ممکن است تا ۶ هفته یا حتی بیشتر طول بکشد تا کاملاً برطرف شود. رعایت دستورات پزشک و استفاده منظم از سرم شست‌وشو می‌تواند روند بهبودی را سرعت بخشد و زمان رفع گرفتگی را کوتاه‌تر کند.
مدت زمان برطرف شدن گرفتگی بینی پس از جراحی به نوع عمل انجام‌شده، شرایط بدنی فرد و میزان مراقبت‌های پس از عمل بستگی دارد. در اغلب موارد، گرفتگی بینی در هفته اول به دلیل وجود تامپون، پانسمان داخلی یا تورم بافت‌ها شدیدتر است و به تدریج با برداشتن این موارد و کاهش التهاب، بهبود می‌یابد. معمولا تا ۲ تا ۳ هفته پس از جراحی، بیشتر بیماران احساس تنفس بهتری دارند، اما در برخی موارد تورم داخلی ممکن است تا ۶ هفته یا حتی بیشتر طول بکشد تا کاملاً برطرف شود. رعایت دستورات پزشک و استفاده منظم از سرم شست‌وشو می‌تواند روند بهبودی را سرعت بخشد و زمان رفع گرفتگی را کوتاه‌تر کند.
بیشتر بخوانید: سینوزیت حاد
راهکارهای کاهش گرفتی بینی بعد از عمل
خوشبختانه راهکارهایی برای کاهش گرفتی بینی بعد از جراحی وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم:
استفاده منظم از سرم شست‌وشوی بینی
شست‌وشوی بینی با سرم فیزیولوژیک کمک می‌کند تا ترشحات، لخته‌های خون و آلودگی‌های احتمالی از داخل بینی خارج شده و مسیر تنفسی بازتر شود. این کار همچنین رطوبت مخاط بینی را حفظ کرده و التهاب را کاهش می‌دهد. استفاده از سرم باید طبق نظر پزشک، معمولاً چند بار در روز و با دقت انجام شود تا به بافت‌های حساس آسیبی نرسد.
پرهیز از فین‌کردن شدید
در روزها و هفته‌های ابتدایی بعد از جراحی، فین‌کردن شدید می‌تواند باعث خونریزی یا جابجایی بخیه‌ها و بافت‌های ترمیم‌شده شود. به جای آن، بهتر است ترشحات با دستمال نرم پاک شوند و تخلیه بینی فقط با شست‌وشو انجام گیرد.
استفاده از بخور گرم
بخور گرم موجب مرطوب شدن مجاری تنفسی، کاهش التهاب و نرم شدن ترشحات بینی می‌شود که به باز شدن مسیر تنفس کمک می‌کند. استفاده از بخور، به‌ویژه در محیط‌های خشک یا در فصل سرما، توصیه می‌شود.
استراحت کافی و بالا نگه داشتن سر هنگام خواب
خوابیدن با چند بالش به گونه‌ای که سر بالاتر از سطح بدن قرار گیرد، به کاهش تورم و بهبود جریان خون در ناحیه بینی کمک می‌کند. همچنین خواب کافی، سیستم ایمنی را تقویت کرده و روند ترمیم را تسریع می‌بخشد.
پرهیز از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها و دخانیات
دود سیگار، گردوغبار و سایر آلاینده‌های محیطی می‌توانند با تحریک مخاط بینی، التهاب را افزایش داده و گرفتگی را تشدید کنند. توصیه می‌شود تا زمان بهبودی کامل، فرد از حضور در چنین محیط‌هایی خودداری کند.
نکاتی برای پیشگیری از تشدید گرفتگی بینی پس از عمل
- رعایت کامل دستورات پزشک: پیروی از توصیه‌های پزشک در مورد مصرف داروها، زمان شست‌وشوی بینی و مراقبت‌های عمومی نقش مهمی در جلوگیری از افزایش تورم و انسداد بینی دارد.
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین: انجام فعالیت‌های بدنی شدید یا ورزش‌های پرفشار در هفته‌های ابتدایی می‌تواند فشار خون را بالا برده و باعث خونریزی یا تورم بیشتر در ناحیه بینی شود.
- حفظ رطوبت هوای محیط: استفاده از دستگاه بخور در خانه یا محل استراحت، به جلوگیری از خشک شدن مخاط بینی کمک می‌کند و احتمال تحریک و گرفتگی را کاهش می‌دهد.
- خودداری از خاراندن یا دست‌کاری بینی: لمس مداوم یا تلاش برای تمیز کردن بینی با دست یا اشیای خارجی می‌تواند به بافت‌های در حال ترمیم آسیب زده و باعث افزایش التهاب یا عفونت شود.
- نوشیدن مایعات کافی: مصرف آب و مایعات گرم باعث رقیق شدن ترشحات بینی و تسهیل در خروج آن‌ها می‌شود که نقش مهمی در پیشگیری از انسداد دارد.
- دوری از محیط‌های آلوده و پرگردوغبار: هوای آلوده یا گردوغبار می‌تواند باعث تحریک بیشتر بافت‌های بینی و افزایش علائم گرفتگی شود. در صورت اجبار به حضور در چنین محیط‌هایی، استفاده از ماسک پیشنهاد می‌شود.
- پرهیز از خوابیدن به پهلو یا روی شکم: این وضعیت می‌تواند موجب فشار به بینی و افزایش ورم شود. خوابیدن به پشت و قرار دادن سر در موقعیت بالا کمک زیادی به کاهش تورم می‌کند.
نتیجه گیری
گرفتگی بینی پس از جراحی، اگرچه ناراحت‌کننده است، اما بخشی طبیعی از روند بهبودی محسوب می‌شود و با مراقبت صحیح و صبوری، به‌تدریج برطرف خواهد شد. رعایت توصیه‌های پزشکی، پرهیز از تحریک بینی و حفظ رطوبت محیط، کلید عبور آسان‌تر از این مرحله موقتی است.